Online Türk Edebiyatı

sozsanatlari

Söz Sanatları

Şiirde ve düz yazıda sözün etkisini artırmak amacıyla sözcüklerin/ifadelerin anlamları ya da sesleri üzerine kurulu sanatlı söyleyişlere söz sanatları denir. Söz sanatları daha çok şiirde karşımıza çıkmakla birlikte düz yazıda da kullanılır. Hatta bazıları sadece düz yazıya aittir.

Teşbih (Benzetme):
Sözü daha etkili duruma geitrmek için aralarında ilgi bulunan iki unsurdan güçsüz olanı güçlü olana benzetme sanatıdır.
Unsurları:
  • Benzeyen
  • Benzetilen
  • Benzetme Yönü
  • Benzetme Edatı

Teşbih-i Beliğ (Güzel Benzetme):
Yalnızca benzetilen ve benzeyeni birlikte kullanarak yapılan benzetmedir.
Unsurları:
  • Benzetilen
  • Benzeyen

İstiare (Eğretileme):
Benzetmenin asıl unsuru olan benzeyen ve benzetilenden yalnızca biri kullanılarak yapılan benzetme sanatıdır.
Açık İstiare:
Benzetme unsurlarından yalnızca benzetilene yapılan istiaredir. Bir varlığı başka bir varlıkla ifade etme sanatı da diyebiliriz.
Unsurları:
  • Benzetilen
Kapalı İstiare:
Benzetme unsurlarından benzeyen ve benzetme yönü ile yapılan istiaredir.
Unsurları:
  • Benzeyen
  • Benzetme Yönü
Teşhis (Kişileştirme):
İnsan dışındaki canlı cansız varlıklara insana özgü nitelikler yakıştırma sanatıdır. Her teşhis aynı zamanda kapalı istiaredir.
Unsurları:
  • İnsan Dışı Varlık
  • İnsana Ait Özellik
İntak (Konuşturma):
İnsan dışındaki varlıkları konuşturma sanatıdır.
Unsurları:
  • İnsan Dışı Varlık
  • Konuşma
Kinaye (Değinmece):
Bir sözü hem gerçek hem de mecaz anlamda kullanma sanatıdır.
Unsurları:
  • Mecaz ve gerçek anlamlı söz ya da sözcük
Tevriye (İki Anlamlılık):
İki değişik anlamı olan bir sözü bir dize ya da beyitte iki anlama da gelecek şekilde kullanma sanatıdır.
Unsurları:
  • Çok anlamlı sözcük
Mecaz-ı Mürsel (Düzdeğişmece):
Benzetme amacı gütmeden bir sözü ilgili olduğu başka bir söz yerine kullanma sanatıdır.

Telmih (Hatırlama):
Söz arasında herkesin bildiği tarihi bir olaya ya da kahramana işaret etme sanatıdır.
Unsurları:
  • Yaygın olarak bilinen bir olay ya da kahraman
Hüsn-i Ta'lil (Güzel Neden Bulma):
Sebebi bilinen bir olayı, gerçek sebebinin dışında başka, güzel bir nedene bağlama sanatıdır.
Unsurları:
  • Gerçek durum ve uydurma sebep
Tecahül-i Arif (Bilmezlikten Gelme):
Anlam inceliği oluşturmak için herkesçe bilinen bir gerçeği bilmiyormuş gibi aktarma sanatıdır.
Unsurları:
  • Somut gerçek
  • Bilmezlikten gelme
Devam >>