Online Türk Edebiyatı

beyit

Beyitlerle Kurulan Nazım Biçimleri

Gazel:

Konusu:

Aşk, Şarap, Güzellik konulu lirik şiirler.

Nazım Birimi: 5-15 beyt
Uyak Düzeni: aa, ba, ca, da

Özellikleri:

  • Matla: İlk beyit.
  • Makta: Son Beyit
  • Beyt' ül Gazel: En güzel beyit
  • Mahlas Beyti: Şairin adının geçtiği beyit
  • Yek-ahenk: Konu bütünlüğü olan gazel.
  • Yek-avaz: Beyitleri aynı güzellikte olan gazel.

Ünlenen Şairleri

  • Fuzuli
  • Baki
  • Nedim

Kaside:

Konusu: Övgü, yergi.
Nazım birimi: 33-99 beyt
Uyak düzeni: aa,ba,ca,da

Bölümleri:

  • Nesib(Teşbib): 15-20 beyitlik bahar, doğa, bayram gibi konuların tasvir edildiği giriş bölümü
  • Tegazzül: Kaside arasında yer alan gazel bölümü.
  • Girizgah: Genellikle tek beyitlik asıl konuya geçiş bölümü.
  • Methiye: Kasidenin asıl bölümü.
  • Fahriye: Şairin kendini övdüğü bölüm
  • Taç beyit: Şairin mahlasının geçtiği bölüm.
  • Dua: Şairin kendisini ve övdüğü kişi için dua ettiği bölümdür.

Ünlenen Şairleri:

Nef' î

Mesnevî:

Konusu: Uzun aşk, kahramanlı vb. öyküler
Nazım Birimi: Sınırsız Beyt
Uyak Düzeni: aa,bb,cc,dd

Özellikleri:

Mesneviler aşki dini ve tasavvufi, ahlaki-öğretici, savaş ve kahramanlık, bir şehri ve şehrin güzelliklerini anlatma, mizah gibi türlü konularda yazılmış uzun olay metinleridir. On Bölümden oluşur. Aynı şair tarafından yazılmış beş mesneviye "Hamse" adı verilir.

Ünlenen Şairleri:

Ali Şir Nevaî
Şeyhî
Nabî
Şeyh Galip

 

 

Kıta:

Konusu: Her konu işlenir.
Nazım Birimi: 2 beyit
Uyak Düzeni: xaxa

Ünlenen Şairleri:

Nef'î

Müstezat:

Konusu: Gazel konuları.
Nazım Birimi: 5-15 beyit
Uyak Düzeni: aaaa, bbba, ccca

Ünlenen Şairleri:

Nedim