tanzimatsanat1

Tanzimat Birinci Dönem Edebiyatçıları

İbrahim Şinasi (1826-1871):
Gazeteci
Fransa' da eğitim görmüştür. Batılı anlamda eser veren ilk sanatçıdır. İbrahim Agah Efendi ile 1860' ta ilk özel gazetemiz olan Tercüman-ı Ahval gazetesini çıkardı. Bu gazetenin ilk sayısında ilk makaleyi yayınladı. Dilin sadeleşmesi için çabaladı. İlk kez noktalama işaretlerini kullandı. Batı şiirinden örnekler çevirdi. Batılı anlamda ilk tiyatro eserini yazdı.
Eserleri:
Şair Evlenmesi
Tercüme-i Manzume
Müntehabat-ı Eşar
Durub-ı Emsal-i Osmaniye
Tercüman-ı Ahval
Mukaddime

Namık Kemal (1840-1888):
Şair, romancı, tiyatro yazarı, devlet ve düşünce adamı. "Vatan şairi" olarak da bilinir. İlk şiirleri Divan edebiyatı etkisindedir. Şiirimizi Divan şiiri etkisinden kurtarmak için çabaladı. Şiirlerinde karşı olmasına rağmen Divan edebiyatı biçimlerine bağlı kaldı. Konuları gerçek hayattan ve siyasi kavramlardan (vatan,millet,mağımsızlık...) seçti. Divan edebiyatındaki söyleyiş ve parça güzelliği yerine içeriğe ve konu bütünlüğüne önem verdi. Hece ölçüsüyle denemeleri olmasına rağmen çoğunlukla aruzu kullandı. Toplumun bilinçlendirilmesi amacıyla sade bir dili savunmasına rağmen ağır bir dil kullandı. Tiyatroyu faydali eğlence olarak gördü. Romanları teknik yönten sağlam değildir. Kahramanları romantizmin etkisiyle iyiler ve kötüler olmak üzere ayırmıştır. Aynı zamanda gazeteci olan Namık Kemal mücadeleci bir kişiliğe sahiptir.
Eserleri:
İntibah (ilk edebi roman)
Cezmi (ilk tarihi roman)
Vatan yahut Silistre, Zavallı Çocuk, Akif Bey, Gülnihal, Celalettin harzemşah, Karabela (tiyatro)
Tahrib-i Harabat, Takip (eleştiri)

Ziya Paşa (1825-1880):
Şair, devlet adamı, gazeteci.
Edebiyat anlayışında netlik olmayan şairimiz, Batılı anlayışı savunmasına rağmen şiirlerini içerik ve biçim açısından Divan edebiyatının özelliklerine uygun yazdı. Ancak hak, adalet, kanun gibi kavramları o da kullandı. Halk edebiyatını savunmasına rağmen hece ölçüsüyle pek eser vermemiştir.
Eserleri:
Terkib-i Bent - Terci-i Bent
Şiir ve İnşa (makale)
Harabat (Divan şiiri antolojisi)
Zafername (Hicviye)
Eş'ar-ı Ziya (şiir)
Defter-i A'mal (anı)

Ahmet Mithat Efendi (1844-1912):
Gazeteci, romancı, hikayeci, tiyatro yazarı, devlet adamı.
Geniş halk topluluklarına seslenmeyi ve eserleriyle onları eğitmeyi amaçlamıştır. Dili sadedir. kendini halkın öğretmeni olarak kabul etti. 200' e yakın eser yazdı. Her türde roman yazdı. Eserlerinde genel olarak Doğu-Batı kültürü çatışmasını işledi. Eserleri teknik yönten zayıftır. Eserlerinde olayların akışını keserek okuyucuya seslenir. Tercüman-ı Hakikat yanında birkaç gazete ve dergi daha çıkardı.
Eserleri:
Hasan Mellah, Hüseyin Fellah, Felatun Bey'le Rakım Efendi, Yeryüzünde Bir Melek, Henüz On Yedi Yaşında, Müşahedat, Jön Türk (Roman)
Yeniçeriler (öykü)
Letaif-i Rivayat (öykü dizisi)
Çerkes Özdenler, Çengi, eyvah (tiyatro)

Şemsettin Sami (1850 - 1904):
Dilbilimci, romancı, devlet adamı.
İlk Türkçe romanımız olan Taşşuk-ı Talat ve Fitnat' ı yazdı. Dil alanında bilimsel çalışmalar yaptı. Dilin sadeleşmesi ve konuşma diline yaklaşmasının gerekliliğini vurguladı. İlk Türkçe ansiklopediyi yazdı.
Eserleri:
Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat (roman)
Kamus-i Türkî (sözlük)
Kamus-i A'lam (ansiklopedi)

Direktör Ali Bey (1844-1899):
Hazeteci, tiyatro yazarı ve devlet adamı.
İlk mizah gazetemiz olan Diyojen'i çıkardı. Osmanlı Tiyatrosu' nu kurdu.
Eserleri:
Diyojen (mizah gazetesi)
Lehçetü'l-Hakayık (mizahi sözlük)

Ahmet Vefik Paşa (1823-1891):
Tiyatro yazarı ve çevirmeni, devlet adamı.
Tiyatro alanında yaptığı çalışmalarla ünlüdür. Moliere' den 16 çeviri ve uyarlama yaptı. Döneminin milliyetçilik ve Türkçülük akımlarının öncüsüdür.
Eserleri:
Lehçe-i Osmani, Muntehebat-ı Durub-ı Emsal
Şecere-i Türk, Fezleke-i Tarih-i Osmani
Zor Nikah, Meraki, Azarya, Zoraki Tabip